زایلە - هورامان، ماسوله کردستان، یکی از مناطق بکر و زیبای کشور است و با طبیعت چهارفصلش، مقصد هزاران مسافر و گردشگر داخلی و خارجی است.
بە گزارش زایلە، چند سالی است که پرونده این منطقه برای ثبت جهانی به یونسکو ارسال و باوجودی که اقدامات لازم برای تکمیل پرونده آن انجام شده اما هنوز گام‌هایی برای ثبت نهایی هورامان برای جهانی شدن آن مانده است.
ارسال پرونده به یونسکو
مدیر پایگاه منظر تاریخی فرهنگی اورامانات پیرامون بررسی پرونده ثبت جهانی هورامان می‌گوید: پرونده نهایی بهمن ماه 1398 به سازمان جهانی یونسکو ارسال شده و در مهر ماه 1399 ارزیاب سازمان جهانی یونسکو به مدت ١٠ روز از منطقه بازدید بعمل آوردند و در چند ماه گذشته هم به صورت ویدئو کنفرانس چندین جلسه با حضور کارشناسان یونسکو با حضور دکتر طالبیان معاون وزیر، دکتر عزیزی مدیر کل امور پایگاه های کشور، مدیر پایگاه هورامان و کارشناسان دفتر ثبت جهانی برگزار شده است. و طبق گفته دکتر طالبیان معاون وزیر جلسه اجلاس نهایی یونسکو جهت رای گیری نهایی در تیر ماه امسال برگزار خواهد شد.
پویا طالب‌نیا می‌گوید؛ در پرونده هورامان برای ثبت جهانی به جغرافیای فرهنگی توجه شده است نه جغرافیای سیاسی، که بخشی از هورامان در استان کردستان و کرمانشاه قرار گرفته است. بنابراین پرونده‌ای یکپارچه تشکیل شده است و امیدواریم رای نهایی یونسکو برای ثبت جهانی این منطقه را بگیریم.
وی تصریح می‌کند: منظور از جغرافیا و منظر فرهنگی در ثبت جهانی هورامان به تعامل انسان و طبیعت در طول تاریخ است بر همین اساس در منظر فرهنگی هورامان مواردی از جمله معماری، تاریخ و باستان شناسی، زندگی هوار نشینی(کوچ نشینی)، جشن ها و آئین ها، نحوه زندگی و معیشت ساکنین، آثار طبیعی از حمله گونه های نادر گیاهی و جانوری منطقه، موسیقی و ادبیات هورامان و.. به عنوان شاخص‌های این منطقه مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است.
مدیر پایگاه منظر تاریخی فرهنگی اورامانات در تشریح اقدامات انجام شده عنوان می‌کند: اقدامات انجام شده هم طی 5 سال گذشته در چند حوزه از جمله: 1-مطالعات(شامل مطالعات معماری، باستان شناسی، مرمت، مردم شناسی، مطالعات بافت و Gis، پلان مدیریت و...) 2- ثبت بافت‌های روستایی و آثار شاخص منطقه، ثبت آثار طبیعی و میراث ناملموس 3- در حوزه اجرائی، مرمت بناهای شاخص از جمله مساجد و پل‌های تاریخی، و ساماندهی بافت‌های روستایی گ در قالب طرح های مشارمتی مرمت بناها انجام شده 4- ایجاد زیر ساخت‌های لازم گردشگری از جمله توسعه خانه‌های بوم گردی در روستاهای هورامان، موزه های مردم شناسی 5- در حوزه اموزش و مسارکت جوامع محلی هم فعالیت‌های متعددی در روستاها انجام شده است.
ثبت جهانی و رونق اقتصادی منطقه
طالب‌نیا با تاکید بر انجام اقدامات لازم برای ثبت جهانی هورامان با تاثیرات این مهم در منطقه، می‌گوید: ثبت جهانی هورامان باعث می‌شود مدیرت منطقه با تفکری فرا منطقه‌ای و جهانی در تمامی حوزه‌های فرهنگی انجام شده و حفاظت از این میراث فرهنگی در تمامی جهات از جمله حفاظت از بافت‌های با ارزش روستایی، فرهنگ و تمدن منطقه، آثار باستانی و... به صورت ویژه انجام شود که تمامی این اتفاقات منجر به توسعه پایدار و رونق اقتصادی منطقه خواهد شد.
هورامان چشم به راه تحول
در ادامه رئیس شورای اسلامی شهر هورامان عنوان می‌کند: تاکنون از سوی نماینده یونسکو بازدیدهایی از منطقه داشته‌اند و به نتیجه رسیدن ثبت جهانی هورامان می‌تواند تحولی بزرگ در منطقه ایجاد کند.
شریفیان به سرمایه‌های هورامان اشاره می‌کند می افزاید: هورامان دارای قدمتی به درازای تاریخ است و مردمان این سرزمین دارای آداب و سنن خاص خود هستند و هر ساله هزاران توریسم برای دیدن جاذبه‌های گردشگری و مذهبی و تاریخی به هورامان سفر می‌کنند.
وی در ادامه به اقدامات شورای اسلامی شهر هورامان برای تحقق ثبت جهانی اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: هر ساله مراسم آیینی پیرشالیار در فصل زمستان و بهار با حضور گردشگران و اهالی منطقه برگزار می‌شود که سعی کردیم اصالت آن حفظ شود
رئیس شورای اسلامی شهر با تاکید بر حفاظت از بافت معماری منازل عنوان می‌کند: حفظ بافت قدیمی جزو اولویت‌های کاری است و برای تحقق این‌مهم تسهیلات بانکی را برای مالکان در نظر گرفته شده است اما به دلیل اعتقادات مذهبی مردم علاقه‌ای به استفاده از این تسهیلات را ندارند و متاسفانه بسیاری از اهالی توان مالی مناسب برای اجرایی کردن بافت سنتی ندارند و هزینه استفاده از مصالح ساختمانی سنتی چندین برابر مصالح ساختمانی جدید است و شهرداری برای تشویق شهروندانی که از بافت معماری سنتی استفاده می‌کنند تخفیف‌هایی را در صدور پروانه ساخت و سازها در نظر گرفته است.
وی در ادامه با اشاره به شرایط زندگی اهالی منطقه عنوان می‌کند: در گذشته شغل اهالی کشاورزی و دامداری بود اما امروز دیگر شرایط زندگی تعییر کرده و زمین‌ها جوابگوی نیاز اهالی نیست و بیشتر به شغل‌هایی مرتبط با گردشگری روی آورده‌اند و بوم گردی رونق پیدا کرده است و در حال حاضر صدها نفر به صنایع دستی و گردشگری و بوم گردی مشغول هستند.
فعالیت‌های علمی برای ثبت جهانی
رئیس مرکز کردستان شناسی دانشگاه آزاد واحد سنندج نیز با اشاره به پیگیری‌های انجام شده برای ثبت جهانی هورامان می‌گوید: ثبت جهانی هورامان پروسه زمانی و مقدمات مختص به خود را لازم دارد
امید ورزنده با اشاره به خصوصیات و ضوابط ثبت جهانی یک منطقه عنوان کرد: اولا که باید نمونه‌ی برجسته از تعامل انسان و طبیعت،وجود یک شاهکار و نبوغ انسانی، یک گواه بی همتا، کم استثنایی و یک سنت فرهنگی یا تمدنی زنده با دیرنگی تاریخ منطقه باشد که تمام این خصوصیات در منطقه‌ی اورامان وجود دارد اما جرقه‌ی اصلی ثبت جهانی هوراماندر یونسکو برمی‌گردد به همایشی تحت عنوان همایش هورامان، انسان، طبیعت و زندگی؛ که در سال ١٣٩٤از سوی مرکز تحقیقات کردستان شناسی با همکاری اداره کل میراث فرهنگی و دانشگاه کردستان برگزار شد محورهای این همایش رسوم و آیین‌ها، نغمه‌ها و نواها، فرهنگ یاریگری و الگوهای سکونت بود تمام این موارد در همایش اردیبشهت ماه ۱۳۹۴ برگزار شد.
وی می‌فزاید در این همایش، محورهایی با کمک اساتید دانشگاه و کمیته‌ی علمی تعریف کردیم که تماما همان محورهایی بود که یونسکو از ما برای ثبت جهانی انتظار داشت و محورهای ما در واقع تمام پرونده‌ی علمی را که لازم تحویل یونسکو داده شود تامین می‌کرد.
رئيس مرکز کردستان شناسی توضیح می‌دهد: پیش‌بینی شده بود خروجی همایش بخش اعظم پرونده‌ای بود که به یونسکو تحویل داده شد این خصوصیاتی که بنده عرض کردم باید به شیوه علمی و آکادمیک از سوی اساتید دانشگاه و پژوهشگران آماده می‌شد که در واقع تاکید می‌کنند.
و در این پروسه‌ی شش هفت ساله دو مدیر کل سابق سازمان میراث فرهنگی استان و تعدادی از اساتیددانشگاه هم که در این مهم نقش داشتند.
ثبت جهانی هورامان نقطه عطفی در حیات منطقه
امید ورزنده تصریح می‌کند: از مزیت‌های ثبت جهانی هورامان، کسب و کارهای محلی و صنایع بومی رونق می‌گیرد پدیده مهاجرت نیز کاهش پیدا می‌کند و می‌تواند به مهاجرت معکوس تبدیل شود و از سوی دیگر صنعت توریسم وگردشگری که از صنعت‌های تاثیرگذار در توسعه پایدار است رشد پیدا خواهدکرد و عواید و فواید آن به هورامان و ساکنان این منطقه برمی‌گردد ثبت جهانی هورامان از لحاظ اقتصادی و فرهنگی و معیشتی نقطه عطفی در زندگی و حیات هورامان خواهد بود
محمد شریف علیرضایی نویسنده و محقق در این باره می‌گوید: در سال ۱۴۰۰ چشم به راه ثبت جهانی هورامان هستیم رویدادی که می‌تواند به نقطه عطفی در تاریخ منطقه باشد.
وی تصریح می‌کند؛ نویسندگان و محقق در هورامان فعالیت های خوبی را برای ثبت و معرفی آثار تاریخی و باستانی هورامان به دنیا انجام داددند که بسیاری از آنها ناشناخته مانده‌اند.
این نوسنده می‌افزاید: ثبت هورامان در یونسکو این منطقه را جهانی کند که می تواند تاثیر بسزایی در رونق و توسعه داشته باشد.
و اکنون با توجه به پیگیری‌های انجام شده،چشم به راه آخرین اظهارات یونسکو و دادن رای نهایی برای ثبت جهانی هورامان هستیم.