انفجار کابل و مشروعیت بخشی به طالبان!

زایلە - چند ساعتی از هشدارهای امنیتی غربی درباره حملات احتمالی داعش علیه فرودگاه کابل نگذشته بود که دو انفجار بزرگ رخ داد و به کشته شدن  90 نفر و زخمی شدن دهها تن منجر شد. در میان کشته‌شدگان 13 تفنگدار آمریکایی وجود دارند و آمار کشته‌ها نیز رو به افزایش است.

طالبان این انفجارها را "تروریستی" خوانده و محکوم کرده است و گویا داعش مسئولیت آن‌ها را بر عهده گرفته است.

این اتفاقات ناگوار در حالی رخ می‌دهد که کشورها و ناظران در سطح منطقه و جهان بعد از سلطه طالبان بر افغانستان متعاقب خروج نیروهای آمریکایی و ناتو مشغول تحلیل تحولات جدید این سرزمین و پیامدهای داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی آن بودند؛ غافل از آن که گروهی به مراتب خطرناک‌تر از طالبان در کمین افغانستان و منطقه در درون این سرزمین نشسته است.

از این رو، به احتمال زیاد این انفجارها سرآغاز روزهای تلخ‌تر و سهمگین‌تر در افغانستان باشد. برخی منابع بین‌المللی برآورد می‌کنند که ولایت خراسان داعش از 500 نفر تا چند هزار نفر نیرو دارد که بخشی از آن‌ها از سال 2015 از طالبان جدا و به داعش پیوسته‌اند.

یک سری عوامل احتمالا باعث ریزش بیشتر نیروهای تندروتر داخل طالبان و پیوستن آن‌ها به داعش در آینده نزدیک شود؛ از جمله نارضایتی تعدادی از این نیروها از مذاکرات و توافق طالبان با آمریکا، ناخرسندی از اظهارات اعلامی برخی رهبران آن پس از سلطه بر کابل و شهرهای بزرگ در مورد اتخاذ رویکردی متفاوت از گذشته در سیاست داخلی و خارجی که برخی از آن‌ به عنوان تغییر رفتار طالبان یاد می‌کنند و همچنین نوعی اعتراضات پنهان در بخشی از بدنه طالبان نسبت به تاخیر در اعلان "امارت اسلامی" و تلاش برای تشکیل شورای مشورتی.

هر چند طالبان از سازمان یافته‌ترین گروه‌های مسلح در افغانستان و سطح منطقه است، اما واقعیت این است که با سلطه کامل بر قدرت و پایان حضور "دشمن آمریکایی و خارجی" در افغانستان با چالش‌های درونی سختی مواجه خواهد شد که یکی از برآیندهای آن می‌تواند ریزش بیشتر نیروهای آن و پیوستن آن‌ها به داعش باشد. به هر حال چه تغییری تاکتیکی باشد یا واقعی، بخشی از رهبران عالی رتبه طالبان در نتیجه مراودات و ارتباطات خارجی و سفرهای متعدد دیدی نسبتا بازتر در مقایسه با بدنه و رهبران میانی آن نسبت به قضایای داخلی و خارجی پیدا کرده‌اند که بدنه تند طالبان آن را بر نمی‌تابد.

لب کلام این که خطر گسترش داعش در افغانستان جدی است و همین به عنوان یک متغیر تاثیرگذار می‌تواند الزاماتی را برای داخل افغانستان و منطقه به دنبال داشته باشد و معادلات در حال شکل گیری را دستخوش تغییراتی جدی کند. این متغیر با توجه به خطرات منطقه‌ای آن برای کشورهای پیرامونی در صورت تسلط سرزمینی داعش بر بخشی و لو اندک از افغانستان می‌تواند قسمی از همکاری با طالبان را بر نه تنها کشورهای منطقه بلکه قدرت‌های بین‌المللی تحمیل کند و از این دریچه رفته رفته نگاه‌ها از طالبان به سمت گروه بسیار خطرناک داعش معطوف شود و در نتیجه همین همکاری‌های احتمالی با طالبان، این گروه به عنوان قدرت مسلط بر افغانستان نوعی مشروعیت منطقه‌ای و بین‌المللی را از کانال جنگ با داعش کسب کند.

سخنان ژنرال کنت مکنزی رئیس ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا (سِنتکام) در منطقه در خصوص همکاری با طالبان در برابر این حملات و دادن اطلاعات به آن‌ها برای مقابله با حملات دیگر موید این مدعاست.

فعلا نمی‌توان پیش بینی دقیقی نسبت به آینده افغانستان داشت و باید دید در هفته‌ها و ماه‌های پیش رو چه اتفاق یا اتفاقاتی خواهد افتاد.

صابرگلعنبری