زایەڵە - وەزارەتی دارایی عێراق لە ڕوونکردنەوەیەکدا ڕایگەیاند؛ ئاستەکانی شەفافیەتی دارایی و ئابووری کە حکومەت پەیڕەوی لێدەکات نوێنەرایەتی ڕێگایەکی بێ وێنە دەکات، کە لەلایەن دامەزراوە داراییە نێودەوڵەتییە گەورەکانەوە دانپێدانراوە.
دەقی ڕوونکردنەوە
بە ئاماژەدان بەو شتانەی کە لەلایەن هەندێک لە دەزگاکانی ڕاگەیاندن و پلاتفۆرمی سۆشیال میدیاوە بڵاوکراونەتەوە، سەبارەت بە دەرهێنانی باڵانسی بانکەکانی ڕافیدەین و ڕەشید لەلایەن حکومەتەوە،
کەسانێک هەن کە لە کێبڕکێی سیاسی، جا بە نەزانی بێت یان بە مەبەست، وەک پەرەپێدانی درۆ و دەنگۆ تێدەگەن. یان هەوڵێکە بۆ بڵاوکردنەوەی زانیاری ناڕاست بە ئامانجی هاندان و بڵاوکردنەوەی سەرلێشێواوی، کە حکومەت بە خراپترین جۆری گوتاری هەڵبژاردن دەزانێت، چونکە خۆی لە بەرپرسیارێتی ئەخلاقی دەدزێتەوە.
بەم پێیە ئەمانەی خوارەوە ڕوون دەکەینەوە:
ئەو پارانەی کە دەکێشرێنەوە نوێنەرایەتی پارەی دانراوی هاووڵاتیان و باڵانسی بیمەی بانکەکان ناکەن. بەڵکو دەگەڕێتەوە بۆ حیساباتی سەروەری وەزارەتی دارایی، و وەک ئامرازێکی کاتی کارکردن لەو بانکانەدا هێڵدرایەوە. دوای ئەوەی پێویستی نەما و بەپێی ڕێنماییە دارایی و کارگێڕییەکان گواسترایەوە بۆ ئەوەی لە چوارچێوەی بودجەی گشتیدا تەرخان بکرێتەوە.
بەراوردکردنی ئەم ڕێوشوێنانە بە ئەزموونی داڕمانی بانکی لە وڵاتانی دیکەدا نادروستە و چاوپۆشی لە هەیکەلی یاسایی و ڕێکخراوەیی ناوازەی کەرتی بانکی عێراق دەکات، کە کەوتۆتە ژێر چاودێری بانکی ناوەندییەوە و ڕێنماییە توندەکانی پابەندبوون و حوکمڕانی جێبەجێ دەکات.
هەروەها بانکەکانی ڕافیدەین و ڕەشید نەختینەیی بەرز و یەدەگی نەختینەیی دەپارێزن کە لەو ڕێژانە زیاترە کە بانکی ناوەندی دیاریی کردووە.
ئەوان بە بەردەوامی ئەرکەکانیان لە خەرجکردنی مووچە و داراییکردنی پڕۆژەکان و جێبەجێکردنی ئەرکەکانیان بەرامبەر بە موکلەکان ئەنجام دەدەن. تێبینی دەکەین کە یەدەگی یاسایی بانکی ڕافیدەین لە بانکی ناوەندی لە ئێستادا نزیکەی ٩ ترلیۆن دیناری عێراقییە، ئەمەش گوزارشتە لە بەهێزی پێگەی دارایی بانکی ڕافیدەین.
لە چەند ڕۆژی ڕابردوودا، هەندێک پەنایان بردە بەر خۆراکدان بە بەشێک لە دەزگا ناوخۆییەکان و پەیجەکانی هەواڵ و بلۆگەرەکانی سۆشیال میدیا، کە حکومەت پەنای بۆ کشاندنەوەی یەدەگی بانکی ڕافیدەین بردووە، بەمەبەستی پڕکردنەوەی کەمیی نەختینەیی، هەروەها دوایین نووسراوی بانکی ناوەندی عێراق کە لە بەرواری (24ی نیسانی ڕابردوو) دەرچووە، بێ گومان دەیسەلمێنێت کە یەدەگی ئیجباریی بەکارنەهێنراوی بانکی ڕافیدەین توانیویەتی گەیشتە 4 ترلیۆن و 277 ملیار دینار، هاوکات یەدەگی بەکارهاتوو 4 ترلیۆن و 263 ملیار دینارە، بەمەش کۆی یەدەگی بانکی ڕافیدەین لەگەڵ بانکی ناوەندی 8 ترلیۆن و 540 ملیار دینار تێدەپەڕێنێت. بە هیچ شێوەیەک دەستی لێ نەدراوە، لە ژێر هیچ ناونیشانێکدا.
وەزارەتەکە ئەوەشی ڕوونکردەوە کە دزیکردن لە هەندێک لە حسابەکانی ئەمانەت کە پێشتر هەڵگیراون، بەهۆی ئەوەی ئەو پارانە بۆ ماوەیەکی درێژ بەبێ بەکارهێنان ماونەتەوە، کەلێنی تەکنیکی دروستکردووە کە تۆڕەکانی گەندەڵی ئیستغلالیان کردووە. ڕێوشوێنی نوێی کۆنتڕۆڵ بە هەماهەنگی نێوان بانک و وەزارەتی دارایی گیراوەتەبەر بۆ کەمکردنەوەی ئەو مەترسیانە.
ئێمە پشت بە هاوڵاتی عێراقی و هۆشیارییەکەی دەبەستین بۆ جیاکردنەوەی پاڵنەرەکانی پشت ئەو زانیارییە هەڵانە، کە بەداخەوە لەلایەن هەندێک کەسی سەر بە هێزە سیاسییەکان یان بلۆکی پەرلەمانییەوە بەرەوپێش دەچن، کە وەک ڕەخنەگرتن لە سیاسەتەکانی حکومەت سەیری دەکەن.
بەڵام ئەو ڕەخنانەی کە پەنا بۆ شێواندنی ڕاستییەکان و بڵاوکردنەوەی زانیاری بێ بنەما دەبەن، کارێکی تێکدەرانەیە کە هەوڵدەدات دەستکەوتەکانی حکومەت کە هاووڵاتیان لە بوارە جیاجیاکاندا شاهیدی بوون، تێکبدات.
هەروەها دووپاتی دەکەینەوە کە ئاستەکانی شەفافیەتی دارایی و ئابووری کە حکومەت پەیڕەوی لێدەکات نوێنەرایەتی ڕێگایەکی بێ وێنە دەکات، کە لەلایەن دامەزراوە داراییە نێودەوڵەتییە گەورەکانەوە دانپێدانراوە. ئەم ئاستە شەفافیەتانە بووەتە هۆی بەرزبوونەوەی ڕێژەی قەرز و متمانەی عێراق بە ئابوورییەکەی، وەبەرهێنانی جیهانی بۆ خۆی ڕاکێشاوە، ئێستاش هەلی کار دەڕەخسێنێت و سووتەمەنی گەشەسەندن دەدات، دوای ئەوەی ئابووری عێراق دیل بووبوو بۆ کرێ و پشتبەستن بە نەوت.
حکومەت بەردەوام دەبێت لەسەر ڕێگای چاکسازی ئابووری و چەسپاندنی کارەکانی بانکی و بەڕێوەبردنی دارایی و بە درۆی کەس ناوەستێت کە ئامانجی سەرلێشێواندن و لەناوبردنی ئەو متمانەیە کە هاووڵاتیان بە ڕێباز و ئامانجەکانی حکومەت داویانە.
وەزارەتەکە داوا لە سەرجەم پیشەگەرەکانی میدیا و بەکارهێنەرانی سۆشیال میدیا دەکات لەکاتی چارەسەرکردنی کێشە داراییەکان وردبینی و بەرپرسیارێتی نیشتمانی لە ئەستۆ بگرن. دووپاتی دەکەینەوە دەرگای وەزارەت و بانکەکان کراوەیە بۆ هەرکەسێک بیەوێت بە شێوەیەکی پیشەیی پێداچوونەوە بە داتاو ڕاپۆرتە فەرمییەکان بکات.
وەزارەتی دارایی عێراق
ک